Çocukluğundan itibâren ele avuca sığmayan, iki metreden uzunca, sağlam yapılı, müthiş derecede güçlü, doğuştan savaşçı ve yırtıcı bir şahsiyet olan Gâzi Hasan Paşa herhalde tabiatının bir yansımasıyla evcil hayvan olarak aslan besliyor ve üstelik bunu kafeste yapmıyor, hatta onu yanında dolaştırıyordu.

Kendisi hakkındaki en önemli bilgi kaynağı; Gazavât-ı Cezayirli Gâzî Hasan Paşa adlı eserdir ki İstanbul'da dört, Fransa ve Avusturya'da birer adet olmak üzere toplam altı nüshası günümüze ulaşmış durumdadır.

Diğer taraftan çeşitli açılardan son derece değerli olan bu önemli eser bugüne kadar halka ulaştırılmış değildir, ne yazık ki. En kısa zamanda bu eserin lâyıkıyla günümüz Türkçesine aktarılıp geniş kitlelere ulaştırılmasını dilemekten başka elimizden gelen pek bir şey yok.

Yine de kaynak [1] üzerinde belirtilen, konuyla ilgili doktora tezi çalışması, denizcilik tarihimize ilgi duyanları "Gazavât-ı Cezayirli Gâzî Hasan Paşa" ile buluşturmak noktasında çok önemli bir açığı kapatabilmektedir. Bu belgeyi genelağ üzerinde kolayca bulabilirsiniz. Bundan sonrasında temel kaynağımız birkaç alıntı [sarı] ile birlikte bu çalışma olacaktır. Eserinin önemini açıklamakla başlanırsa:

Hasan genç bir Yeniçeri iken önemli kara seferlerine katılmış ve üstün özellikleriyle hemen sivrilmişti. Devamlı olarak bir yiğitlik ve savaşma arzusuna sahip olduğundan yine bir Yeniçeri olarak Garp Ocaklarına gitmeye karar verdi. Henüz bir gemi ile Cezâyir yolunda iken rast geldikleri bir küffar gemisine bordaladıklarında, düşman gemisine ilk atlayan da bekleneceği üzere Hasan oldu fakat bu esnada gerek sert deniz durumu, gerekse bordalanan geminin kaçma yönünde manevra yapması neticesinde diğer Osmanlı askerleri düşman gemisine çıkamadılar.

Hasan yakıcı bir ateş gibi dalkılıç güverteye daldı ve onbeş düşmanı tek başına öldürdü, diğerleri kaçıp kendilerini bir kamaraya kilitleyerek paçayı kurtardı ama henüz yolda iken, bir kâfir gemisini tek başına zapt eden Yeniçeri Hasan, kendisine doğuştan bahşedilmiş; keskin bir kararlılık, gözükara bir cesaret ve çılgın bir kuvvet ile Cezâyirde hızla saygınlık kazanacaktı.

Kendisine verilen her görevi daima başarı ile tamamlayan Hasan kısa sürede Cezâyir Dayısı tarafından Tlemsen Beyi olarak görevlendirildi ki böylece artık Hasan Bey olarak tanınmaya başladı. Palabıyık lâkabını da gür byıklarından dolayı yine Cezayir'de almış ve kısa süre sonra Palabıyık Hasan Bey olarak da anılmaya başlanmıştır.

Sonraki dönemlerde yaptıklarına ve yaşadıklarına bağlı olarak yeni ünvânlar da alacaktır: Cezayirli Hasan Bey, Cezayirli Kapudâne Hasan Bey, Cezayirli Gâzi Hasan Bey, Cezayirli Kâpudan-ı derya Gâzi Hasan Paşa, Kâpudan-ı derya Vezir Gâzi Hasan Paşa, Anadolu Vâlisi ve Rusçuk Seraskeri Gâzi Hasan Paşa, Sadr-ı a'zam Gâzi Hasan Paşa gibi... .

Tabii bütün bu mevzuyu buraya sığdırabilecek değiliz ama şimdi nereden devam edebileceğinizi biliyorsunuz... Bu arada gerçek eserden birkaç satır alıntı yapalım, mesela Rus donanmasının Baltık'tan çıkıp Adalar Denizine gelişinden:

Görüldüğü gibi günümüz Türkçesine aktarma ihtiyacı elzem ve bunu yaparken hem anlamı kayba uğratmamak, hem de mesela aşağıdaki gibi tatlı ayrıntıları kaybetmeden, hatta soldurmadan bunu yapabilmek ise hiç kolay olmasa gerek.

Velhâsıl bu eserden daha öğrenilmesi gereken çok şey vardır ki böylece hem Türk denizcilik tarihindeki boşluklar bir nebze doldurulabilir, hem muhtemel bâzı hatalı bilgiler bu vesileyle düzeltilebilir, hem de geleceğe yönelik kestirimlerin hassasiyetini yükseltebilecek veriler elde edilebilir...

Son olarak; muhteşem bir askerden çok daha fazlası, tedrisâtından geçmenin bana da nasip olduğu Devlet Deniz Mühendishânesinin ve daha fazlasının kurulmasını sağlayan bir Devlet adamı da olan bu Denizler Aslanının ismini, eğer o günleri görürsek TF-2000'in ilk gemisine, dolayısyla bu gemi sınıfına vermek boynumuzun borcu değildir de nedir?