Güney Kore, tamamı kendi ülkesinde inşa edilen ve sonuncusu 2017'de denize indirilen dokuz Alaman tasarımı denizaltı ile Tip214 türü denizaltıların, en büyük kullanıcısı durumdadır ki bu husus orada elde edilen tecrübeleri daha dikkâte değer kılmaktadır denilebilir. Aynı denizaltıların diğer kullanıcılarına nazaran Korelilerin denizde daha fazla zaman geçirdiği de tahmin edilebilir.
Son-Won-İl sınıfı olarak adlandırılan Güney Kore Tip214'leri, 2006'da denize inen ilk araçtan itibâren ciddi sorunlar silsilesini de beraberinde getirmiştir, getirmektedir... Söz konusunu sorunların tamamını ele almaya bu aşamada gerek yok. Şimdilik yalnızca araç üzerindeki tek tahrik sistemi olan elektrik motoruna biraz odaklanılacak.
Geçen zaman içinde bu dokuz denizaltıdan en az üçünde çok ciddi ve müzmin tahrik sorunları ortaya çıkmış durumdadır ki bahsi geçen (muhtelif kaynaklara göre farklı isimler belirtilse de) denizaltılar; 2, 5 ve 6 sıralı, 2008, 2016 ve 2017'de donanmaya teslim edilmiş araçlardır.
Örneğin 2019 sonunda, o esnada ~11 yaşında bulunan sınıfın ikinci denizaltısı elektrik motoru arızası sebebiyle açık denizde tamamen hareketsiz kaldı! Limana getirilmesi ise ancak bir gemi ile yedeklenerek mümkün olabildi. Geçen sene ~5 yaşındaki bir başka G.Kore denizaltısında daha aynı arıza ortaya çıktı ve bu sene de yine 5 yaşlarındaki üçüncü bir denizaltıda daha...
Resmî açıklamalara göre her üç arıza da elektrik motoru üzerindeki Dönüştürücülerden kaynaklanıyordu. Tip214'leri tahrik eden "Sabit Mıknatıslı Eşzamanlı" elektrik motorları üzerinde 12'şer adet doğru akımı alternatif akıma çeviren dönüştürücü [Resim.1] mevcuttur ve yukarıdaki bahsi geçen arızlara da motor üzerindeki bu bileşenlerin sebep olduğu söylenmektedir.
Bu noktada Türkiye'nin gelecek tercihlerini de etkileyebilmesi umulan bâzı veriler de derinden derine kendini belli etmektedir. Meselenin bu boyutları son derece önemli olmakla birlikte [2] ve [3] gibi vesilelerle daha önce kısaca ele alınmaya çalışılmıştı ve bunlara daha sonra fırsat olursa devam da edilebilir ama burada değil.
Resim.1) Üstte Güney Kore Tip214'lerinden birine geminin tahrik sistemi olan Siemens Permasyn elektrik motoru yerleştirilirken.
Altta aynı motorun kavramsal taslak kesiti. Yeşil parçalar yazıya konu olan (DC/AC) Dönüştürücüler. [1]
Yukarıdaki arızların ciddiyeti, bahsi geçen denizaltılardan bazılarının yaklaşık üç senedir onarılamamış durumda hizmet dışı olması gibi ayrıntılar yanında konuyla ilgili daha başka dikkât çekici noktalar da mevcuttur. Yine Güney Kore kaynaklı bilgilere göre:
Denizaltı satış sözleşmesine bağlı olarak; bahsi geçen elektrik motoru ve bileşenleri fikri mülkiyete tâbi olduğundan Korelilerin Alamanların izni olmadan bu motorlara müdahale etme selâhiyeti yokmuş! Nemçeliler yukarıdaki sebeple parçaları yerinde onarmayı da kabul etmeyip, bu iş için sökülüp ülkelerine götürülmesini talep ediyorlarmış vesaire.
Bu durum bir denizaltıyı ve bileşenlerini kendiniz tasarlayıp, geliştirip, üretmedikçe başınıza neler geleceğinin güzel bir örneğinden ibârettir, hepsi bu. G.Kore'nin başına bunlar gelirken, Türkiye'nin başına neler gelecek belki şimdi daha iyi anlaşılabilir.
Yukarıdaki verilere bakarak bir tahminde bulunmak gerekirse, iyimserce bir ihtimâlle, Reis Sınıfı denizaltıların en az ikisinde 2023-2033 aralığında ciddi motor sorunları çıkacağı ve denizaltıların yıllarca hizmet dışı kalabileceği öngörülebilir.
Bütün bu küçük işaretler; hem MİLDEN'nin elektrik motoru konusunda (ama [2]'deki gibi değil!) nasıl bir yol izlememiz gerektiği, hem de MİLDEN üzerinde kesinlikle yardımcı sevk cihazları bulunmasının zorunluğu yönünde bir uyanış sağlayabilir mi acaba?
♦ Kaynaklar1. https://assets.siemens-energy.com 2. SAGA hakkında / 2017 - https://uskudar.biz/savunma-sanayii/saga-ve-deniz-araçları-tahrik-sistemleri-hakkında.html 3. MİLDEN ve motor hakkında / 2018 - https://uskudar.biz/savunma-sanayii/milli-denizaltı-milden-motor.html 4. https://www.hankyung.com/politics/article/202101310571Y 5. http://m.segye.com/view/20201026510756 6. https://m.khan.co.kr/view.html?art_id=202101311215001
|