13 Mart 1986 günü İrlanda Denizinde devriyede olan ABD'nin nükleer balistik füze denizaltısı Nathanael Greene, bu sığ denizde sualtı seyri esnasında karaya oturdu; pervanesi koptu, kuyruk dümenleri ve safra sarnıçları hasar gördü, buna rağmen denizaltı sahip olduğu Yardımcı Sevk Cihazlarını kullanarak Holy Loch / İskoçka'daki ABD deniz üssüne kendi imkânlarıyla dönebildi.

2011'de İngiliz nükleer balistik füze denizaltısı, sualtında seyir hâlindeyken (beyan edildiği şekliyle) tulumbajet sevk sistemine giren yabancı maddeler sonucunda ciddi bir sorun yaşadı ve ancak taşıdığı iki içeri-çekilebilir Yardımcı Sevk Cihazını kullanarak üssüne geri dönebildi. Bu tür örnekleri artırabilmek mümkünse de şimdilik yeterli sayılabilir.

Denizaltılar son derece üstün teknolojilere sahip olsalar da şartlar gereği bâzı açılardan son derece hassas araçlardır. Bu hassas noktalarından birini de sevk sistemleri oluşturmaktadır. Sevk sistemi bileşenleri çeşitli etkenler sebebiyle çok ciddi sıkıntılara sebep olabilir ki bu durumlar yukarıda iki örnekle gösterildiği üzere gerçekleşebileceği gibi, gerçek bir savaş ortamında düşman karşı tedbirleri sebebiyle de oluşabilir.

Bütün bu nedenlerle, bir denizaltının hayatta kalma ihtimâlinin hem barış döneminde ama daha da önemlisi savaş döneminde, olabildiğince yükseltilebilmesi için çok ciddi tedbirler alınması ve doğru çözümler oluşturulması elzemdir. Bu tür tedbirler ancak herhangi bir denizaltı projesinin kavramsal tasarım safhasında değerlendirilerek uygulanabilir, sonradan uygulanmaları ise ya çok pahalıya mâl olur veya hiç mümkün olamaz.

Denizaltıları için Yardımcı Sevk Sistemleri kullanmayı tercih etmeleri aynı zamanda Donanmaların; bakış açılarının, geleneklerinin, kültürlerinin, hedeflerinin, cüretlerinin, yeteneklerinin ve güçlerinin gözlerden uzak ama açık bir göstergesidir.

Çok uzun zamandır inşa edilmiş bütün ABD denizaltılarında birden fazla Yardımcı Sevk Cihazı mevcuttur, benzer durum nükleer ve konvansiyonel bütün Sovyet/Rus denizaltıları, bütün nükleer İngiliz denizaltıları için de geçerlidir. Yakın zamanda denize inen en yeni Fransız nükleer denizaltısının üzerinde de böyle sistemler mevcuttur. Sovyet tasarım anlayışının etkisindeki Çin denizaltı filosunun en azından bir bölümü için de aynı şeyler söz konusudur. Daha ilginç bir örnek olarak Avustralya'nın İsveç tasarımı Collins sınıfı konvansiyonel denizaltıları üzerinde de hidrolik bir içeri-çekilebilir yardımcı sevk cihazı mevcuttur.

Diğer açıdan düşünüldüğünde; küçük, ucuz, düşük yetenekli kıyı denizaltıları olarak tasarlanarak üçüncü Dünya ülkelerine başarıyla pazarlanan dandik Tip209/214 türevi araçlarda böyle sistemler hiç bulunmaz çünkü yukarıda bahsi geçtiği üzere bu husus Donanmalarının gerçek gücünü ve niyetini yansıtan meselelerden biridir velhâsıl Türk Denizaltıcılığının bugününü anlamak için önce düne [1] bakmak gereklidir ama asıl meselemiz geleceğinin nasıl olacağıdır...

Bu tür sistemler sâdece acil durumlar için değildir ve başka görevleri de mevcuttur. Tasarımlarına bağlı olarak; düşük sürâtte daha sessiz seyir, daha iyi ve hassas manevra yeteneği, özel görev ihtiyaçlarına yönelik olarak dinamik konumlama gibi. Söz konusu sevk cihazlarının farklı türleri de mevcuttur, bir kaç örnek aşağıdaki resimde görülebilir.

Resim.1) Sovyet/Rus denizaltıları üzerinde kullanılan bâzı Yardımcı Sevk Cihazları. Açıklamalar aşağıda yapılacak.
Burada Batı kökenli denizaltıların üzerindeki cihazları gösteremiyor olmamızın sebebi söz konusu bileşenlerin çok gizli tutulmasından ibârettir, bugüne kadar yayınlanmış bu tür bir görüntüyle hiç karşılaşmadım.
Eğer javacript'iniz açıksa fare tekerleği ile yaklaşabilmek ve fare ile sürüklemek mümkündür.

Denizaltılar üzerinde kullanılan Yardımcı Sevk Cihazlarından bazılarının görülebildiği [Resim.1] vasıtasıyla konuyu biraz daha açıklayabilmek mümkün olabilir.

[10] üzerinde Sovyet/Rus Proje 877/636 Sınıfı (Nato tanımlanası Kilo) dizel-elektrik denizaltılarda kullanılan yardımcı sevk sistemini gösterilmektedir. Bu çözümde tercih edilen çift sujeti sevk cihazıdır ve tahrik ise her biri 76kW iki elektrik motoru [A] ile sağlanmaktadır. [B] denizaltının ana sevk pervanesini tahrik eden 140kW iktisâdî seyir elektrik motorudur, resimde görülmeyen ve aynı eksen üzerinde bulunan esas elektrik motoru ise (modellere göre değişmekle birlikte) 4.100kW gücündedir.

[11] üzerinde görüldüğü gibi Sovyet/Rus Proje 705 Sınıfı (Nato tanımlanası Alfa) atom denizaltılarında ise daha farklı ve ilginç bir çözüm mevcuttur; kıç ufkî dümenlerin ucunda iki adet 100kW elektrik motoru.

[12] üzerinde Sovyet/Rus Proje 971 Sınıfı (Nato tanımlaması Akula) denizaltılar üzerindeki iki adet 370kW yardımcı sevk sisteminden birine ait görüntü. Bu cihazlar dış kaplamadan iskele ve sancakta birer adet olmak üzere yana doğru açılarak dışarı çıkartılabilen bir yapıdadır. Yeni ve sıkıntılı Proje 677 Lada Sınıfı dizel-elektrik araçlar üzerinde de daha düşük güçte benzer bir sistem kullanıldığı tahmin edilmektedir.

[13] üzerinde ise en yeni Rus Borey Sınıfı balistik füze denizaltılarının üzerindeki içeri-çekilebilir, 360^o derece dönüşlü, muhtemelen baş ve kıçta birer adet yerleşik, yardımcı sevk cihazının görüntüsü mevcuttur. Bu çözüm büyük ihtimâlle anglo-amerikan denizaltılarındaki donanımlara oldukça benzer niteliklerde olabilir.

Türkiye Cumhuriyetinin artık bir Kıyı Donanmasından çok daha fazlasına ihtiyacı olduğu aşikârdır. Bu yolda almamız gereken çok büyük bir mesafe önümüzde uzanmaktadır ve Donanmanın denizaltı gücü bu açıdan en stratejik kısmı teşkil etmektedir. Dolayısıyla MİLDEN herşeyin kilit taşıdır! Milli Denizaltı tasarımı üzerinde pek çok hassas değişken mevcuttur ve Yardımcı Sevk Cihazları da bunlardan yalnızca biridir...