Elbet Titretecek Yine Rûy-i Zemin Arş-ı Semâyı
Çarşamba, 01 Temmuz 2020

Kısa süre önce ele alınan DGK-T.857 merkezli konuya üçüncü bir bölüm ile devam etmek lüzûmlu oldu. Şimdi, geleceğe dönük Donanma ihtiyaçlarına yönelik arge çalışmalarının istenen seviyede başarıya ulaşabilmesi için vazgeçilmez kabûl edilebilecek bir "Büyük Ölçekli ve Özel Maksatlı" deney altyapısının kurulmasına yönelik, hızla uygulanabilir bir çözüm adayı oluşturulmaya çalışılacak.

Büyük ölçekli deneyler neden önemli diye düşünenler kaynak [1]'e bir göz atmakla işe başlayabilirler ki yine benzer şekilde bu tür bir tesisin daha başka kullanım alanları da mevcuttur...

Önceki bölümde sunulan idârî altyapı çözümünde tanımlanan söz konusu kavramlar için hem suüstü, ama ağırlıklı olarak hem de sualtı teknolojilerine yönelik denel ihtiyaçların karşılanmasına yönelik olacak şekilde öngörülen bir yapılanmanın, çeşitli sebeplerle, bir içsu havzasında kurulması uygun olacaktır ki bu durumda önümüze iki seçenek çıkar; doğal göller ve yapay göller.

Çeşitli etkenler sebebiyle ülkemizdeki tabî göller bu ihtiyaçları karşılamaktan uzaktır ve bu sebeple kurulu baraj gölleri içinden bir seçim yapmak en uygun yaklaşım olarak düşünülebilirdi.

Baraj Akarsu Yükseklik (m) Hacim (m3) Alan (m2) Ortalama Derinlik
Ermenek Ermenek 210 4,580e09 5,87e07 78,0m
Deriner Çoruh 207 1,96e09 2,64e07 74,6m
Yusufeli Çoruh 220 2,13e09 3,30e07 64,5m
Oymapınar Manavgat 157 3,00e08 4,70e06 63,8m
Kiğı Peri 146 5,07e08 8,35e06 60,8m
Atatürk Fırat 166 4,87e10 8,17e08 59,6m
Berke Ceyhan 201 4,27e08 7,80e06 54,7m
Boyabat Kızılırmak 150 3,56e09 6,54e07 54,4m
Dim Dim 135 2,51e08 4,7e06 53,4m
Altnkaya Kızılırmak 140 5,76e09 1,18e08 48,7m
Hasan Uğurlu Yeşilırmak 135 1,07e09 2,27e07 47,4m
Menzelet Ceyhan 137 1,95e09 4,20e07 46,4m
Adıgüzel Büyük Menderes 144 1,19e09 2,59e07 45,9m
Keban Fırat 163 3,10e10 6,75e08 45,9m
Karakaya Fırat 173 9,58e09 2,68e08 35,7m

Çizelge-1) Türkiye'de bugüne kadar inşa edilmiş olan 130m'den daha yüksek barajların ortalama derinliklerine göre sıralanması.
Buradaki yükseklikler akarsu yatağının zemininden verilmiştir.


Söz konusu hedefler doğrultusunda yapılacak tercih için en önemli ve öncelikli değişken, derin su ihtiyacı olduğundan, hemen yukarıdaki çizelgede görülebildiği üzere Türkiye'de bugüne kadar inşa edilmiş olan baraj gölleri içinden, 130m'den daha yüksek gövdeye sahip olan 15'i aday olarak seçilmiştir.

Bu onbeş yapay göl; derinlik yanında, konum, uzunluk-genişlik oranı, çevre şartları, kıyı yapısı, sualtı yapısı, yaş, su niteliği vs. gibi değişkenlerin birlikte değerlendirilmesiyle (yazıyı uzatmamak için bu kıstasların ayrıntılarını atlıyorum) beşe indirilmiştir, en iyiden geriye doğru:

  1. Ermenek (Karaman) - %82
  2. Boyabat (Sinop) - %74
  3. Oymapınar (Antalya) - %65
  4. Altınkaya (Samsun) - %62
  5. Berke (Osmaniye) - %60

şeklinde sıralanmıştır. Görüldüğü gibi, sonuç olarak Ermenek Barajı en uygun aday olarak öne çıkmıştır, her ne kadar diğer dört aday da ayrıntılı incelenmeye değer olsa da bu noktadan sonra sadece Ermenek ile devam edilecektir.

İlk olarak göl ve çevresinin 3B topografik modeli [Resim.1] oluşturuldu. Bunun için bulunabilen en hassas açık-kaynak uydu verisi olan 30m çözünürlüğe sahip Aster kullanıldı ki buradaki temel ihtiyaç için yeterli sayılabilir, her ne kadar oldukça düşük bir çözünürlük olsa da...

Resim.1) Önceki yazıda oluşturulan "Donanma Geliştirme Kurumu - Taşkızak" kavramsal yapılanmasının ihtiyaç duyacağı "Büyük Ölçekli" deney çalışmaları için seçilen Ermenek baraj gölü üzerindeki DGK-T.E(rmenek) bölgesinin topografya ve su nitelikleri hakkında bir miktar özet veri.

Resim üzerinde fare tekerliği ile yaklaşmak ve fare ile sürüklemek de mümkündür, eğer javascript açık ise...


Velhâsıl bu ilk temel değerlendirme sonucunda, yukarıdaki resimde özetlenen veriler doğrultusunda; Ermenek Barajının, ülke açısından son derece stratejik bir ihtiyacı neredeyse mükemmel bir şekilde karşılayabileceği rahatlıkla iddia edilebilir.

Tam dolu iken, göl su sathının deniz seviyesinden 700m irtifada olduğu Ermenek gölünün en derin noktası ise 204m'dir. Bölgenin topografik yapısı sebebiyle kıyıları oldukça dik, derin bölgelerin kapladığı alanlar oldukça geniş, ısılkatman ve oksikatman yapılanmalarının ve zamana bağlı davranışlarının muhtelif akustik çalışmalar için çok uygun, su berraklığının genel olarak son derece uygun ve karmaşık kıyı ve taban oluşumlarının bâzı özel taktik ihtiyaçlar açısından oldukça faydalı olduğu da söylenebilir.

Türk Donanmasını ve Denizciliğini, kısa sürede Dünya çapında en üst seviyeye çıkartabilecek ve Ermenek gölünde kurulabilecek böyle bir tesisin nasıl bir altyapıya sahip olması gerektiği ve böyle bir imkânla ne tür ilerlemelerinin sağlanabileceği ise ayrı bir yazıya kalsın...

♦ Kaynaklar

1. Büyük ölçekli deneyler hakkında - http://uskudar.biz/seyir-defteri/mühendislik/büyük-ölçekli-insansız-sualtı-aracı-cutthroat.html
2. DSİ genelağ sitesi - http://www.dsi.gov.tr
3. Su Yapıları Ders Notu - Barajlar, N. Gedik
4. Ermenek Baraj Gölü Limnolojisi, 2013, Hasan Çevlik
 
Telif Hakkı © 1997-2024 [uskudar.biz]
- sürüm 6.0.0 - Bütün Hakları Saklıdır.
Kullanım şartları için tıklayın!