Kemere

13 Mart 1986 günü İrlanda Denizinde devriyede olan ABD'nin nükleer balistik füze denizaltısı Nathanael Greene, bu sığ denizde sualtı seyri esnasında karaya oturdu; pervanesi koptu, kuyruk dümenleri ve safra sarnıçları hasar gördü, buna rağmen denizaltı sahip olduğu Yardımcı Sevk Cihazlarını kullanarak Holy Loch / İskoçka'daki ABD deniz üssüne kendi imkânlarıyla dönebildi.

2011'de İngiliz nükleer balistik füze denizaltısı, sualtında seyir hâlindeyken (beyan edildiği şekliyle) tulumbajet sevk sistemine giren yabancı maddeler sonucunda ciddi bir sorun yaşadı ve ancak taşıdığı iki içeri-çekilebilir Yardımcı Sevk Cihazını kullanarak üssüne geri dönebildi. Bu tür örnekleri artırabilmek mümkünse de şimdilik yeterli sayılabilir.

Gemiler ilk kez buhar makinaları ile tahrik edilmeye başlandığında, sevk; genellikle vasata iskele ve sancak olarak yerleştirilen, Çark adı verilen pervane türü ile sağlanıyordu. Kısa süre sonra ise bugüne kadar kullanılagelen Uskur Pervane adlı yeni bir sevk cihazı sahneye çıktı. Söz konusu icadın kime ait olduğu yönünde; Du Quet, Bernoulli vs. gibi çeşitli görüşler mevcuttur.

Bu arada "uskur" Türkçeye, İngilizce "screw" ifâdesinden doğrudan alınarak yani bugünkü Türkçeye İtalyancadan alınan hâliyle "vida" anlamında geçmiştir. Günümüzde "uskur (vida) pervane"lere kısaca "pervane" denilir ve pervane ile vida hareket tarzları açısından eşdeğer araçlardır, örneğin vidanın da pervanenin de tek bir tam dönüşte, dönüş ekseni doğrultusunda alabileceği (kuramsal) yola "hatve" adı verilir(di).

Günümüzde pervane hatvesi ifâdesini benden başka pek kullanan kalmadı, artık konuyla ilgilenenler ana okulundan itibâren aşılandığı üzere, anglo-amerikan kültürüne tamamen boyun eğdikleri için "hatve"ye "piç" demeyi pek bir seviyorlar, nedense! Asıl soru ise şudur; bu tür bir tercihi (bilinçli olarak) yapanlar, günü geldiğinde ve Türkiye anadili İngilizce olan insanların saldırısını uğradığında, (gerçekte) hangi tarafta olacaklar?

Resim.1) Halkalı Pervane tasarımlarında birkaç örnek, solda 1893 tarihli bir patent, ortada pervane tarihinin önemli isimlerinden İsveçli John Ericssons tasarımı ile 19.yüzyılın ikinci yarında imâl edilmiş 1,75m çapında bir pervane, sağda ise 1924 tarihli bir başka patent çizimi.
Eğer javacript'iniz açıksa bu sayfadaki yüksek çözünürlüklü resimlere fare tekerleği ile yaklaşabilmek mümkündür.

Hindistan bölgesinde üretilen afyonun giderek çok önemli bir ticârî madde hâline gelmesi üzerine, bölgenin hâkimi olan Babür Devleti hükümdarı Ekber Şah 16.yüzyılın son çeyreği civarında afyon ticâretine devlet tekeli uygulamaya başladı. Yaklaşık bir asır sonra ise İngilizler, Türkleri mağlup edip Hindistan'ı tamamen ele geçirdiler. Bu gelişme Yeni Dünya Düzeni denen şeyin başlangıcı olarak da kabûl edilebilir.

İngiliz hâkimiyetine giren Hindistan'da afyon üretimi çok bir büyük artış gösterdi, artık afyon Çin'i içeriden çökerterek iliğine kadar sömürebilmek için kullanılan ve inanılmaz kârlar sağlayan, yükte hafif - pahada ağır, müthiş bir silahtı ve Yeni Nesil Savaş başlamıştı.

Aslına bakılırsa bu yazı sâdece hemen yanda kapağı görülebilen ve Aytunç Altındal tarafından yazılan, 1979 tarihli "Haşhaş ve Emperyalizm" adlı kitabı kısaca ziyaretçilere tanıtmaktan ibâretti fakat meselenin, son iki asır içinde, hem Dünya, hem de Türkiye'de cereyan eden bütün gelişmelerle bir şekilde bağlantılı olması sebebiyle, içerik biraz daha uzayabilirdi.

Öncelikle söz konusu kitaptan birkaç satır alıntı vermek gerekirse:

ABD (kendini) uzaktan savunma yaklaşımını oluşturduktan sonra 1958'de üç Nato üyesine Jupiter balistik füzeleri yerleştirmeye karar verdi ki söz konusu ülkeler; Türkiye, İtalya ve Fransa idi. Bunula birlikte kendi milli nükleer silah altyapısını oluşturma kararlılığındaki Fransa bu talebi hızla reddetti ve söz konusu sürtüşme ilerleyen senelerde Fransa'nın Nato'nun askerî kanadından çekilmesindeki etkenlerden olacaktı.

Diğer taraftan Türkiye bunu hemen kabûl ederek kendini o kadar büyük bir tehlikeye attı ki bu topraklardaki insanlar, Küba krizi esnasında zirveye çıkan soğuk savaş pazarlıkları sırasında nasıl bir bela içine düştüğümüzü ve nükleer bir felâketten son anda kurtulduğumuzu ancak olaydan çok uzun zaman sonra fark edebilmeye başlayacaklardı ama burada Türkiye'nin Jupiter hikâyesi ele alınacak değil.

Bir bakıma Gladyo'ya ismini verecek kadar mevzunun içinde(!) olan İtalyanlar da 1959'da bizim gibi hemen ABD ile ikili bir anlaşma yaparak Jupiter füzelerinin topraklarına yerleştirilmesine izin verdiler. Tabii bu noktaya gelene kadar olanlar, aynı zamanda daha önce kısaca bahsettiğimiz İtalya'nın nükleer denizaltı macerası ile de doğrudan bağlantılıdır ve bu oyun İtalya'nın siyâsi ve iktisâdî yapısına hâkim olabilmek için ustaca tezgahlanmıştır, tıpkı aşağıda bahsi geçecek ikinci dalga ile de olduğu gibi...

Gerris Akış Çözücüsü sahip olduğu yetenekler sebebiyle önemli bir akışkan mekaniği yazılımıdır ve aynı zamanda açık-kaynaklıdır. Stéphane Popinet tarafından 2000-2013 arasında geliştirilen yazılım, uzun zamandır ilerlemesi durmuş olsa da belli türde problemler için bilhassa akademik çevreler tarafından hâlâ tercih edilmekte, kullanılmaktadır.

Nesneye dayalı bir tarzda C diliyle yazılmış olan Gerris, açık-kaynak yazılımların doğası gereği, Hesaplamalı Akışkan Dinamiği alanında, yazılım geliştirme temelinde çalışmak isteyen gençler için bâzı ilginç imkânlar sağlayabilecek bir yapıdadır ki Dünya genelinde bu tür özelleştirilmiş Gerris türevleri üzerinden yürütülmekte olan çalışmalar da mevcuttur. Ayrıca ilerleyen dönemde bu sitede Gerris çözücüsü kullanan bâzı örnek çalışmaların dosyaları da sunulacaktır. Bu sebeplerle önce Gerris çözücüsünün kurulmasını ele almak uygun olurdu.

Bilgisayar Destekli Mühendislik uygulamaları açısından yaygınlık ve kolaylık göz önüne alınarak mevzu Ubuntu 20.04 LTS sürümü temelinde açıklanacaktır ama süreç benzer şekilde farklı Linux dağıtımlarına da rahatlıkla uygulanabilir.

Malvinas çatışmasında yaşananlardan sonra ABD donanması gemisavar güdümlü mermi tehditlerini ciddiye almaya başladı. Bunun sonucunda da söz konusu tehditleri olabildiğince iyi temsil edebilecek yeni nesil uçan hedef araçlar kullanarak gemiler için benzetilmiş savunma denemelerine ağırlık verildi. Bu faaliyetlerde elde edilen tecrübelerin ilgi çekici ayrıntıları mevcut olmakla birlikte şimdi sadece birinden kısaca bahsedilecek, bir diğerinin de daha sonra ayrıca ele alınması düşünülüyor.

Resim.1) Bir BQM-74 hedef aracı, bir yakın savunma sistemi (büyük ihtimâlle 20mm Phalanx) tarafından kovalanırken. [1]

1920'lerde kuvantum mekaniğinin ortaya çıkışından bu yana konuyla ilgili bilimadamları meselenin nasıl en iyi şekilde izah edilebileceği hususunda fikir birliğine varamadılar. Mesela Niels Bohr ve Werner Heisenberg merkezinde temsil edilen Kopenhag yorumu, deneyi yapan kişinin bilincinin sonucu etkileyeceğini savundu. Diğer taraftan Karl Popper ve Albert Einstein merkezinde temsil edilen Paris yorumunda ise nesnel bir gerçekliğin mevcudiyeti savunuldu.

Daha sonraları bir başka fizikçi; Erwin Schrödinger, Kopenhag yorumuna Einstein kadar sert karşı çıkmıyor olsa da kuvantum fiziğinin ne kadar tuhaf olabileceğine dair bir düşünce deneyine dayanan meşhur makâlesini 1936'da yayınladı. Bu tür konuların devamını ise okuyucunun merakına terk ederek ilerlemekten başka bir çâre yoktu.

Uzun yıllar boyunca, site vasıtasıyla irtibat kurup fikir alış-verişinde bulunduğum kıymetli pekçok arkadaş içinden tarih - siyâset - strateji üçlüsüne meraklı olanlara kesinlikle okumalarını tavsiye ettiğim ilk eser dâima "Gazavat-ı Hayreddin Paşa" olmuştu ama nedense bir türlü bu çok önemli kaynaktan doğrudan bahsetmeye fırsat olmamıştı.

Artık bu kusuru ortadan kaldırmaya çalışmanın zamanı geldi. Oruç ve Hızır kardeşlerin gazaları pek çok el yazması esere konu olmuştur ve bunlar içinden en meşhuru ise Kânunî Sultan Süleyman'ın isteği üzerine Hayreddin Paşa'nın emri ve yardımı ile kendi yanında çok savaşlara iştirâk etmiş bulunan Seyid Murâdî Reis'e yazdırılmış olan ve burada bahsi geçen kitaba temel oluşturan eserdir.

"Gazavât-ı Hayreddin Paşa"ların nesir ve nâzım hâlinde yazılmış muhtelif el yazması örnekleri mevcuttur. 1970'lere kadar bu eserlerin hiçbiri ne eski, ne de yani harflerle basılmış, dolayısıyla halka intikâl etmiş değildi! Yan tarafta ikinci cildinin kapağını gördüğünüz; "Barbaros Hayreddin Paşanın Hatıraları" adıyla yayınlanan, iki ciltlik ilk çalışma 1970'lerin ikinci yarısı civârında Ertuğrul Düzdağ tarafından hazırlanmıştır ve kendisinin giriş bölümünde ifâde ettiği üzere ilmî bir neşriyât değildir.

Hemen birkaç satır alıntı da vermek gerekirse, ilk önce kitabın yazılış sebebinin açıklandığı cümlelerle başlamak en iyisi olur:

Bu eserin bir ilkokul öğrencisinden, bir Amirale ve de bir Cumhurbaşkanına kadar çok geniş bir kitleye doğrudan hitap edebilen bir yapısı olduğunu bilhâssa vurgulamak gerekir. Eğer bu kitabı bir kez okumuş olsanız bile, araya yedi-dokuz yıl kadar koyarak tekrar ve tekrar okuduğunuzda her seferinde içinde yeni birşeyler keşfetme ihtimâliniz oldukça yüksektir. Denizciliğe gönül vermiş olanların bu eseri, birkaç kez okumaması çok büyük bir kayıptır.

Kitabın sunduğu şu samimiyete:

Şu tatlı akıcılığa bir bakın:

Hızır Reis'e Hayreddin adını ve ünvânını bizzat Yavuz Sultan Selim Han vermiştir:

Küçük bir savaş sahnesi bu kadar mı güzel anlatılır:

Ama hepsinden iyicesi, bu kitap tek başına dünü, bugünü ve yarını sunmaktadır.

Bunu okuyan herkes ancak alabileceğini alır. Günümüzde kerli ferli adamlar ortalıkta Akdeniz'de neler olup bittiği hakkında konuşmayı pek seviyorlar ama pek çoğu tedrisâtından geçtikleri, bir nevî kulu oldukları Batının gözüyle duruma baktığı için söyledikleri ile toplumu kandırmaktan, en azından zihinleri bulandırmaktan başka bir iş yapmıyorlar.

Oysa Gazavât-ı Hayreddin Paşa'yı dikkâtlice okuyanlar, tam da bugün Akdeniz'de ve Arap yarımadasında neler olduğunu, daha önemlisi neden olduğunu ve en önemlisi gelecekte neler olacağını doğru bir şekilde kavrayabilirler ve okumayanların ise durumu anlayabilmesi kesinlikle mümkün değildir.

Aslında bu eserin temel kavramı tam olarak Türk Devletinin gelecekteki yöneticilerine ve askerlerine yol göstermekten ibârettir. Mesela:

Velhâsıl Oruç ve Hızır Reis'lerin tedâvi için başarıyla uyguladığı yaklaşık dörtbuçuk asırlık bu reçetede, Arap Devletlerinin bugün hâlâ taşıdıkları bu müzmin hastalığın tek ilacı açıkça bellidir; Türk kılıcı!
Ve hastalık artık Akdeniz'i aşıp Kızıldeniz, Umman Denizi ve Basra Körfezi bölgelerine kadar yayılmış ve yakın zamanda bize de bulaşmıştır, bütün yaptıklarına rağmen din düşmanlarına yardım edici, kâfire kul pensilvanya şeytanına tapanlar cemiyeti mensuplarına böylesine yumuşak davranılıyor olması ise mevcut en büyük tehlike olarak karşımızdadır...

Malzeme teknolojileri günümüz dünyasındaki en hayâtî kavramlardan biridir. Böylesine önemli bir çalışma sahasını, her biri kayda değer, çeşitli alt başlıklara ayırabilmek mümkündür ve bütün bunların içinde temel yapıtaşının ise madenler ve madencilik olduğu söylenebilir.

Kıtaların çarpıştığı bir noktadaki topraklar üzerinde mûkim güzel memleketimiz tam da bu çarpışma sebebiyle ciddi bir deprem bölgesi olması yanında belki de bu zorluğun bir karşılığı olarak; müthiş bir iklim çeşitliliğinden kaynaklanan zengin doğal imkânlarla birlikte, yine aynı sebeple madenler açısından da gâyet verimlidir ki bu durumu kolayca gözler önüne serebilen meşhur(!) Bor veya Toryum gibi meselelerden burada bahsedilecek değildir, zâten daha önce ele alındığı üzere Krom [1] mevcut genel vaziyeti özetlemeye şimdilik yeterlidir.

Rusya'dan sonra doğuya ilerlemeye devam edildiğinde bir önceki içerik kalınan yerden sürdürülebilirdi. İlkinin aksine bu bölüm için daha çok veriye, çok daha kolay ulaşabilmek mümkün olduğundan, lâfı fazla uzatmadan dikkâtlice özetleyebilmek açısından daha dikkâtli olmak uygun olurdu zîra bu temel üzerinden asıl ulaşılmak istenen mesele(ler) hâlâ oldukça uzaktaydı.

İkinci Dünya Savaşının son senesi içinde, çeşitli açılardan şaşılacak derecede ileri ve öncü çözümlere ulaşmış veya ulaşmakta olan alman askerî teknolojisinin ele geçirilmesi için büyük bir mücâdele de başladı. Bu ganimetten en büyük payı kapmayı başaranlar da amerikanyalılar olacaktı.

Örneğin buradaki mevzuyla doğrudan bağlı olan, Dünya tarihinin ilk balistik füzeleri V2'lerin pek çok atışa hazır örneği gibi, ama asıl önemlisi bu füzeleri geliştiren beyin takımını meydana getiren Wernher başta olmak üzere alman eskinazilerin pek çoğu gibi...

Haziran 1944'de müttefik kuvvetlerinin Normandiya sahillerine çıkmaya başlamasından sadece beş ay sonra, henüz çatışmalar tüm şiddetiyle sürmekte iken, Ekim 1944 itibârı ile başlatılan Overcast Harekâtı vasıtasıyla hassas teknolojileri içeren alman mühimmat, cihaz ve araçlarının ele geçirilme çalışmaları son derece dikkâtlice yürütüldü. Bu harekâtta askerî birliklere, peşine düşülen teknoloji alanlarında yetkin, özel olarak görevlendirilmiş sivil uzmanlar rehberlik ediyordu ve sonraki aylarda da Paperclip Harekâtı ile yüzlerce nemçeli bilimadamı ve mühendis aileleriyle birlikte Kuzey Amerika'ya götürülecek ve bu arada Ruslar da önemli sayılabilecek bir miktarda ganimet elde etmeyi başaracaktı.

İkinci Dünya Savaşı esnasında meşhur V2 ile somutlaşarak ilk kez sahneye çıkan balistik füze kavramı bihassa nükleer silahlarla birleştirilerek değerlendirildiğinde kürsel güç sahnesinde hızla çok önemli bir oyuncu hâline geldi ki uzun menzilli nükleer başlıklı balistik füzeler o günden bu yana Dünya üzerindeki bir numaralı güç göstergesi olarak kabûl edilmektedir.

Soğuk Savaş olarak adlandırılan dönemle birlikte balistik füze teknolojileri alanında, ABD ve SSCB merkezli büyük bir yarış da başladı. Temel hedefler; daha fazla görev yükünü, daha uzun menzile, daha hızlı şekilde, daha hassas isâbet oranı ile ulaştırabilmek olarak özetlenebilirdi.

Mevzu son derece geniş olduğu için daraltılmış bir kapsam ile ele almamız daha uygun olacaktı ki bu sebeple içeriği, kısmî bütünlüğü de fazla zedelemeden olabildiği kadar temel alt bileşenlere ayırmak gerekliydi. Böyle bir amaç doğrultusunda, kullanıldıkları konumlara göre balistik füzeler üç temel bölüme ayrılabilir:

1. Karadan kullanılanlar
2. Havadan kullanılanlar
3. Denizden kullanılanlar

Bugün elimizde kalan nâdir eski denizci türkülerinin başında Sivastopol türküsü geliyor demek yanlış olmasa gerek. 19.yüzyıl ortasında gerçekleşen Kırım Savaşında elde edilen fakat Osmanlı Devletini yıkıma sürükleyen bedelinin dehşet verici büyüklüğü ancak sonraki dönemlerde anlaşılacak olan zafer dolayısıyla Sermüezzin Rıfat Bey [1] tarafından 1855'de bestelenen bu eser belki çok sevilmesinin de yardımıyla bugünlere ulaşabildi ve belki de aynı sebeple bâzı değişikliklere de uğradı. Güftesinin müellifi ise bilinmiyor.

Geçenlerde hemen aşağıdaki gömülü vidyo vasıtasıyla dinlenebileceği üzere, yakın tarihin Halvetî-Cerrâhî şeyhlerinden Muzaffer Ozak [2] tarafından söylenen bu eşsiz sayılabilecek hâliyle, tarihî bir belgeye rast gelince Sivastopol türküsünün (veya marşının) bugünkü hâline değinmek gerekliliği hâsıl oldu.

1957'de Sputnik-1 dünya yörüngesine gönderildiğinde uzay yarışı olarak adlandırılan dönem çoktan başlamıştı ve uzay araçlarının enerji ihtiyacını olabildiği kadar yüksek verimle ve güvenle karşılayabilme amacıyla, atıkları sâdece su ve ısı olan yakıt hücresi teknolojilerine yönelmek doğal bir tercihti. Bu sebeple yarışın iki tarafında da bu yönde arge çalışmaları sürdürülüyordu. Uzaya ilk çıkan yakıt hücresi; 1965'de Gemini adlı araç ile Batı tarafından gönderildi, Doğu için ise ancak 1972'de Soyuz 7K ile ilk çıkış gerçekleşti.

İsveç'te 1954 itibarı ile Donanma'nın geleceğine yönelik bir değerlendirme çalışması başlatıldı ve dört sene sonra varılan "Savunma Kararı 58" kavramı ile birlikte Deniz kuvvetlerinin, değişen tehditler karşısındaki yeniden yapılandırılma rotası belirlendi. Bu konu sahip olduğu bâzı nitelikler açısından Türkiye için de incelenmesi gerekli bir tabiata sahiptir fakat şimdilik onlardan bahsedilmeyecek.

Burada sâdece söz konusu yeni yapılanmanın kilit taşlarından olan denizaltı teknolojileri ile ilgili bölümü içeriğe kısmen dâhil olacak. Daha sonra Sjöormen sınıfı olarak adlandırılacak olan A11 denizaltı projesi 1950'lerin ikinci yarısındaki bu dönüşüm doğrultusunda şekillendirilmeye başlanmıştı.

Resim.1) Konvansiyonel denizaltı tasarımı tarihindeki önemli sıçramalardan biri olarak değerlendirilebilecek Sjöormen sınıfı denizaltılardan birinin denize inişi, 1967/68. Bu denizaltıların, hidrodinamik nitelikler başta olmak üzere bâzı hassas tasarım hususları açısından, bugün Gölcük'te inşa edilmekte olan denizaltılardan daha üstün olması(!) ise ayrı bir yazı konusu olabilir ya da olmayabilir, ne de olsa tamamen anlamsız bir mevzu...

Denizaltıların satıh ile bağlantısını keserek etkinliğini artırmaya yönelik çalışmaların tarihi oldukça eskilere gitmektedir ki bu hedef ile ulaşılmak istenen bileşenler de Havadan Bağımsız Tahrik (HBT) sistemleri [1] olarak anılmaktadır. Aslına bu hedefe 1955'de Nautilus denizaltısının denize indirilmesiyle ilk kez tam anlamıyla ulaşılmıştı. Bununla birlikte söz konusu teknolojiye, siyâsî ve iktisâdî sebeplerle ancak birkaç ülkenin erişebilmesi mümkün olabilmiştir.

Bu durum sonucunda bâzı ülkeler hızla sâdece nükleer denizaltılardan müteşekkil donanma yapıları kurgularken, bu teknoloji kullan(a)mayan bâzıları farklı yaklaşımlar üzerinde çalışmaya başlamış ve nükleer teknolojiye sahip bâzıları ise denizlerdeki askerî ve teknolojik zaaflarını telâfi edebilmek ve eksikliklerini karşılanabilir mâliyetlerle giderebilmek amacıyla nükleer ve konvansiyonel denizaltıları bir arada kullanmaya dayalı melez denizaltı güçleri geliştirmeye yönelmek durumda kalmıştı.

Albacore sınıfı [1] araştırma denizaltısı ile elde edilen veri ve tecrübelere bağlı olarak tasarlanan Barbel sınıfı konvansiyonel denizaltılar, diğer hidrodinamik ayrıntılar bir yana, denizaltı pervanesi tasarımı üzerinde de âni bir teknik sıçramaya sebep olmuş ve günümüze kadar geçen zaman diliminde de bu mühendislik sahasını derinden etkilemiştir. Denizaltısı pervanesi teknolojisinin burada bahsi geçen 1950'lerin ikinci yarısındaki seviyesine ise (ki bugün zirve çok daha yukarıdadır) Türkiye bugün bile ulaşabilmiş değildir ve tabii bu utanç verici durumun türlü sebepleri de vardır, mesela [2]'deki gibi vesaire fakat bu kez öyle konular ele alınmayacak...

Çağdaş denizaltı pervanesi tasarımı ile ilgilenmek söz konusu olduğunda kökten başlamak mantıklı olacağından, 1956-1959 arasından sadece üç adet inşa edilen Barbel sınıfının ilk pervaneleri bu sebeple doğru bir başlangıç noktasıdır ve aynı teknoloji Skipjack sınıfından başlayarak nükleer denizaltılar üzerinden ilerlemiştir.

Batı kıyılarımıza odaklanmak gerektiğinde, ciddi bir konum zaafiyetine sahip olduğumuz görülebilir. Diğer bâzı önemli etkenler yanında, ülkenin Kuzey kıyılarını, Güney kıyılarına bağlaması sebebiyle de son derece hassas bir su yolu olan Adalar Denizi, giderek hızlanarak ülkenin geleceği üzerinde daha ciddi bir tehdit hâline de gelmektedir.

Bu tehdide karşı koyabilmek tabii ki mümkündür, ancak dikkâtlice ve hassasiyetle hesaplanmış isâbetli tercihler yapabilmek kaydıyla. Söz konusu tercihlerin değerlendirilmesi; şu anda içine sürüklenmekte olduğumuz birtakım tuzaklar bağlamında, başka bir zamanda ele alınmaya başlanacak. Önce güncel coğrafî ve siyasî durumun bir neticesi olan "konum kaynaklı" olumsuz şartları kısaca ele almak gerekli.

Adalar Denizi üzerinde ikisi hariç tamamı yunan işgâlinde (üzerinde yerleşim olan) ikiyüzden fazla ada mevcuttur ki iskân edilmemiş adacıklarla birlikte bu sayı binlerle ifâde edilebilir.

Küçücük kayalıkların ne kadar önemli olabileceğini anlamak için mesela son yıllarda Güney Çin Denizinde; Spratly ve Paracel bölgelerinde yaşanmakta olanlara bir göz atmak yeterli olabilir. Son derece ciddi bir sorun olmakla birlikte, küçük adacıklar konusu buradaki kapsamın içinde olmayacak.

Askerî sualtı araçlarının gürültü nitelikleri; hem düşman unsurlar tarafından tespit edilme açısından, hem de kendi algılayıcılarının yeteneklerini etkilemesi açısından, çift taraflı bir konudur. Toplam gürültü davranışının bileşenlerinden biri de yüzen nesne etrafında oluşan sınır tabaka içindeki basınç dalgalanmalarının sebep olduğu akış gürültüsüdür. Sınır tabaka, aynı zamanda nesne gövdesi ile hidromekanik bir etkileşime de girerek (kimi zaman kendinden daha büyük!) ikincil gürültülerin ortaya çıkmasına da sebep olabilir.

Bugün için bahsi geçecek konu, hemen aşağıdaki çizge üzerinde gösterildiği üzere, özel bir veri vasıtasıyla kısaca ele alınacak olan sınır tabaka kaynaklı akış gürültüsünün torpil yüzey niteliğinden nasıl etkilendiği yönünde olacaktır. İlk önce aşağıdaki resim üzerinde gürültü ölçümleri gösterilen altı torpil yüzey hazırlık seviyesini açıklamak gerekir:

Resim.1) (Mk-46 temelli) torpil gövde yüzeyi değişkenlerine bağlı olarak meydana gelen sınır tabaka kaynaklı hidrodinamik akış gürültüsü ölçümleri, atıf seviyesi 2,0e-05Pa.