Kemere

İlk Yedi Milisaniye
Pazar, 17 Kasım 2019

İnsanlık tarihinin bütünü düşünüldüğünde en eski ve en köklü mühendislik alanlarının başında Gemi Mühendisliğinin geldiği söylenebilir. Pîri, Hz. Nuh Aleyhisselam olan bu meslek sayesindedir ki insanoğlu zorlu ve uzun bir süreç sonunda dünyanın tamamına yayılabilmiş ve kimi kavimler gemilerinin sağladığı güç ile günümüzde de geçerli olduğu üzere, çok geniş coğrafyalarda hâkimiyetler kurabilmiştir. Tabiatı gereği, her zaman olduğu gibi bugün de en geniş ölçekte çoklu-disiplin gerektiren meslek de budur ve bu mesleğe gönül verenleri derinlerde etkileyen ve yönlendiren şey ise genellikle sâhip olduğu bu nâdide niteliğidir.

Söylenegeldiği üzere fî tarihinde Aristo insanları üç temel türe ayırmış:

  1. Yaşayanlar
  2. Ölüler
  3. Denizdekiler

Doğrusu, bozuk saat misâli bir isâbet gibi de görülebilecek, oldukça ilginç bir değerlendirme. Bunun tam olarak ne anlama geldiğini ise ancak denizciler kavrayabileceği için karadaki insanlar açısından mânasız bir tasnif olarak algılanması ve anlaşılamayacak olması da doğaldır.

Devamını oku...
 
Kimi Tatlı Peşinde Kiminse Tuzu Yok
Pazartesi, 11 Kasım 2019

$$ \Large G^{j}_{i} = -(8\pi G/c^{4})(T^{j}_{i} + t^{j}_{i}) $$

Hayat, istisnâsız her birimiz için asla kestirilemez, öngürülemez, akıl sır erdirilemez bir olaylar silsilesi değil midir? Buna inansa da inanmasa da istese de istemese de kabûl etse de etmese de tam olarak böyle olduğunun da herkes bal gibi farkındadır.

Her insan ayrı bir âlem, ayrı bir hikâyedir ama yine de bâzılarının hikâyeleri daha da bir acayip gibidir, belki ibret almamız için belki de asla bilemeyeceğimiz ve anlayamayacağımız başka hikmetler sebebiyle... Artık sadede gelirsek şimdi Anadolu'nun bağrından küçük(!) bir çobanın hikâyesi sahne alacak.

Doğrusu bu mesele kabaca son bir senedir internet âlemine, zaman zaman son derece aşırıya kaçacak kadar yanlış yorumlamalarla, yayılmış durumdaydı. Şimdi aynı dümensiz kayığa bi' de biz atlayalım, bakalım akıntı nereye sürükleyecek...

Devamını oku...
 
Gâh Düşünür Otururum
Cumartesi, 09 Kasım 2019

Okunuşu "Sistema Obnarujenia Kilvaternovo Sleda" gibi olduğundan, Batı kaynaklarında okunduğu gibi yazılmak sûretiyle SOKS kısaltmasıyla ifâde edilen bir Sovyet icâdı olan COKC, Türkçeye ise "Dümensuyu Tespit Sistemi" (DSTS) olarak tercüme edilebilir. Bu konuya hızlıca bir giriş yapmak isteyenler ise kaynak [1] ile başlayabilir...

COKC donanımlarını tek bir yönteme bağlı olarak çalışan bir cihaz değil de farklı yöntemlerin bir arada kullanıldığı bileşik bir (akustik olmayan) algılama sistemi olarak kabûl etmek mümkün görünmektedir. Mesela Rus Donanması tarafından yakın zamanda kapsamlı bir yarı ömür yenilemesinden sonra tekrar hizmete alınan Proje 945 sınıfı denizaltılar üzerinde diğer yöntemlerle çalışanlar yanında radyoaktif iz algılamaya yönelik ilâve bir bileşenin daha mevcut olduğu yönünde rivâyetler mevcuttur.

Devamını oku...
 
Eğlencelik
Perşembe, 07 Kasım 2019

Ciddi meseleler iyice can sıkıcı olunca arada kafayı biraz olsun dağıtmak için mevzuyu değiştirmek belki iyi olabilirdi. İşte bu yazıya sebep olan etken de geçenlerde izlediğim Le chant du loup adlı yeni bir film sebebiyle oldu denilebilir. Bu filmin ilgimi çekmesinin tek sebebi denizaltı temalı olmasından ibâretti, zâten bu sebeple de izlemek kaçınılmaz olmuştu.

Oysa ilk bakışta filmin bir "kutsalodun" ürünü değil de fransız kökenli olması bile ümit verici gibi görünmesine etki etmişti. Fakat netice itibarı ile daha ilk dakikalardan itibaren bir facia ile karşı karşıya olunduğu izleyiciye ispatlayan bu dandik ötesi film, 2000 tarihli U-571 in elinden en kötü denizaltı filmi ünvanını rahatlıkla alabilecek kadar berbat bir şeydi doğrusu. Bu vesileyle eski denizaltı filmlerinden de birkaç satır bahsedilebilirdi ki konuya merak duyabilecek gençler aradıklarını biraz daha kolay bulabilsinler.

Açık konuşmak gerekirse denizaltı temalı filmler tarihinde mükemmel denebilecek sadece bir adet eser olduğu için bu iş pek de zor değil. Gerçi tam senesini hatırlayamıyorum ama gâliba 1982 veya 83 olmalı, yeni bir film Türkiye'de gösterime girmişti ki o zamanlar Harbiye'deki As sinemasında bu filmi görünce içeri dalmıştım:
Das Boot

Yaftalar:
Devamını oku...
 
L300 için d(E) Burkulma Sonuçları - Elmer ile
Salı, 05 Kasım 2019

Önceki çalışmada Calculix ile hesaplanan L300 mukâvim tekne deney modelinin hâricî ve dâhilî kemereli durumları için doğrusal (Euler) burkulma davranışı incelemesi, eşdeğer hesaplama örgüsü ile bu kez açık kaynaklı çoklu-fizik yazılımı Elmer kullanılarak tekrar edilecek.

Aşağıdaki çizelgede, 1MPa normal basınç altında, yapının bir ucu tam sabit mesnetlenmiş diğer ucu ise sadece boyuna doğrultuda serbest ve eksenel basınç da taşıyacak şekilde yüklenmiş iken elde edilen burkulma katsayılarının kemere yerleşimlerine bağlı olarak elde edilmiş değerleri görülebilir. Dış kemere durumu, beklendiği üzere, eşdeğer şartlarda ~%3 daha yüksek burkulma dayanımı gösteriyor.

Burkulma
modu
Dış
Kemere
İç
Kemere
1 28,68 27,87
2 28,68 27,94
3 28,76 28,70
4 28,76 28,73
5 29,31 29,99

Elmer çözüm için hem doğrudan hem de yakınsamalı çözücü imkânlarına sahip. Bu problem için sadece ilk seçenek kullanıldı. Doğrudan çözücüler açısından UMFPACK, LAPACK ve MUMPS seçenekleri mevcut ve eğer erişiminiz varsa yazılımın PARDISO gibi ticârî (akademik lisans ücretsiz) çözücülerle birlikte kullanılması da mümkündür. Bu noktada söz konusu çözücülerin performanslarından bahsetmek gerekirse buradaki problemi tek işlemci çekirdeği ile, UMFPACK 2,864MB bellek tüketerek 604sn'de ve MUMPS ise 2.569MB bellek tüketerek 287sn içinde çözdü.

Yapılar, eleman sayısı (7.632) olarak önceki Calculix çalışmasında kullanılan ile tamamen eşdeğer düzenli örgüye sahipti. Bununla birlikte burada birinci derece (808) elemanları ikinci derece polinom yaklaşımı ile kullanılmıştır ki Calculix için ise doğrudan ikinci derece Lagrange (C3D20) elemanları ile çözüm elde edilmişti.

Elmer ile L300 Geometrileri için Elde Edilen Doğrusal (Euler) Burkulma Sonuçları; ilk mod.

Resim.1) Her iki kemere durumu için Elmer ile elde edilen doğrusal (Euler) burkulma değerlerinin ilk modları...

 
Mortocu Sâlih
Cuma, 01 Kasım 2019

Yükseltilmiş bir periskop için serbest yüzey üzerinde hesaplanan dalga iziGeçtiğimiz günlerde hazır mevzu istem dışı bir şekilde de olsa periskoplara gelmişken buradan yürümek akla yatar gibi olduysa da endişe etmeye(!) pek gerek yok çünkü bundan sonrasında muhtemelen konunun karanlık taraflarına artık temas edilmeyecek.

Sadece, birkaç ayrı başlık altında:

  1. Öncelikle Akışkan Mekaniği
  2. Biraz Katı Mekaniği
  3. Az buçuk Akış-Yapı Etkileşimi
  4. Eğer zaman olursa Radar Kesit Alanı
  5. Belki Hidroakustik

açılarından bâzı periskop tasarım değişkenlerinin kısaca da olsa hesaplamalı ve uygulamalı olarak ele alınması söz konusu olacak gibi görünüyor, neden mi? Vardır belki bir sebebi...

Devamını oku...
 
Allah Selâmet Versin
Salı, 29 Ekim 2019

Bir arada yaşayan insan topluluklarını millet yapan tek kavram "Dil"dir ve ne ırk, ne din, ne de başka bir etken bunu sağlayamaz. Dil tamamen çöktüğünde artık bir milletin varlığından söz edilemez, mesela bu sebeple koskoca Afrika kıtası üzerinde köleleşmemiş herhangi yerel bir milletin varlığı mevcut değildir, esâmesi bile okunmaz ve aynı şekilde İrlanda adında bir devlet mevcut olsa da İrlanda milleti de tarih sahnesinden çoktan silinmiştir ki eğer merak edip de incelerseniz bu imhanın ingilizler tarafından sadece bir nesil içinde nasıl gerçekleştirildiğini görebilirsiniz. İşte bu sebepledir ki sömürgecilerin iki asırdır kullandıkları en büyük kitle imha silahı budur.

Türkiye üzerine yapılan saldırıların en tehlikelileri de dil üzerinden yürütülenlerdir ki geçmişi yaklaşık iki yüzyıl öncesine dayanmakla birlikte bu savaşta yediğimiz en büyük darbe ve sonrasındaki etkilerden sadece biri daha önce kısaca ele alınmış idi. Tabii mevzu çok kapsamlı ama burada sadece konunun Türk denizciliği üzerindeki yıkıcı etkilerini ifâde etmek amacıyla, uzunca bir zaman önce, 1967'de yazılmış bir makâleden [1] yapılacak birkaç cümle alıntı [sarı] ile devam edilecek.

"Bir derdim var benim... Aslında hepimizin bu dert... Birkaç yıldır düşünürüm. Duyduğum bu sıkıntıyı nasıl edeyim de, ocağımın mensuplarına da duyurayım diye..."

"Bugüne değin on yıl gemide çalıştım. Başlangıçta duyduğum bir mahçubiyet vardı. Çok az "gemici dili" kullanıyordum konuşurken... Büyüklerimle geniş bir mesafe vardı aramda..."

"Geçen yıllar beni de bulunduğum gemilerde eskiler arasına kattı. Donanmaya gelişleri bana nazaran yeni olan genç subaylarla temasım oluyordu tabii... İşte, bu temasların artışıyla benim derdim ortaya çıkıverdi... Benden sonrakilerle aramızda yukarıda sözünü ettiğim mesafe yine mevcuttu. Ben bu konuda ilerlemiş miydim? Doğrusu pek sanmıyorum. O halde genç arkadaşlarım vaktiyle benim bulunduğum yerden daha gerideydiler... Parmak basılacak dert buydu işte..."

"... Ancak, denizcilik örf ve adetler üzerinde en zarif şekilde yürütülebilen bir meslek... Bu bakımdan, kaybedilmekte olan "gemici dili ve deyimleri" üzerine ne denli eğilinse azdır."

"... Niçin "Vardasiloları galvanizleyelim mi?" diye sual eden astsubay gemi ikinci komutanını şaşkınlık içinde bıraksın?"

"Unutulmakta olan, çok beğendiğim bir cümle var denizci lisanında... Seyir halinde iken, teslim eden subay vardiyayı alana "Hayırlı vardiyalar" diyor. Yok böyle şey... Bizden öncekilerin iyi ve güzelini bozmıyalım. Bu durumda söylenecek en güzel söz "Allah selamet versin"dir. Eskiler hep bunu demişler. Makbul olan da, bu çok geniş anlamlı cümlenin söylenmesidir. Silmemek gerek bu adeti.."

"... Yazdıklarımı buraya kadar okudum da aklıma geliverdi. Şunu düşünmek mümkün benim için: Sanki kendisi çok mu iyi bu konuda? Değilim tabii... Benim maksadım, varlığını duyduğum ve benim gibi çok kimsenin de hissettiğine inandığım bir noksan için birşeyler yazmaktı. Yazdım."

Alabora!

1967 yılında Deniz Güverte Kıdemli Yüzbaşı Güngör Öcal tarafından yazılan "Gemici Dili Üzerine" adlı kısa makâleden [1] yapılan bu kısa alıntı durumun tarihçesi hakkında bize değerli ipuçları da veriyor. Örneğin 1938 yılındaki benzer yayınlar vasıtasıyla "Denizci Dili"nin henüz yerli yerinde durduğunu ama çok kısa bir süre sonra ise büyük bir tahribatın meydana geldiğini böylelikle daha iyi idrak edebiliyoruz.

Bildiğiniz üzere kilit tarih 1952'dir. Ve sadece 15 sene sonrasında durumun geldiği nokta ise yukarıdaki alıntı içinde kendini göstermektedir. Bugün içinde bulunduğumuz durum ise yukarıda bahsi geçen makâlenin yazıldığı tarihe nazaran tek kelimeyle korkunç olarak nitelendirilebilir, artık gerek sivil gerekse askerî denizciler, bin yıllık bir birikimle oluşmuş bütün denizcilik örf, âdet ve geleneklerini redderek, tamamen ingilizceye ve anglorikan kültürüne boyun eğmiş bir vaziyette, piçleştirilmiş bir garip dil konuşup onların denizcilik anlayışlarını taklit ediyorlar ve bu hâlleriyle de gurur(!) duyuyorlar...

Ama Güngör Yüzbaşı neme gerek dememiş ve elinden gelini yapmış ve buraya kadar okuduysanız siz de benim gibi artık buna şâhid oldunuz, Allah kendisinden râzı olsun!

♦ Kaynaklar

1. Gemici Dili Üzerine - Dz. Gv. Kd. Yzb. Güngör Öcal - Nisan 1967 / Donanma Dergisi - Sayı: 457
 
Delikli Demir'in Merceğinden Milli Ülkü'nün Görünüşü
Çarşamba, 23 Ekim 2019

Durumun farklı şekillere bürünerek ve renk değiştirerek de olsa asırlık bir tarihî tekerrür kıvamında hep aynı can sıkıcı ve âsab bozucu neticelere işâret etmesi sebebiyle, gerçekten de 2018'den beri Türkiye'deki denizcilik bağlamında herhangi bir savunma sanayii faaliyetinin ilerleyişi ile vs. kesinlikle ilgileniyor değilim.

Fakat ne kadar uzak durulmak istense de medyanın küresel zehirinden kurtulabilmek neredeyse imkânsız. Buralardaki yazılı, görsel, sosyal vs. medya ile hiç bir işim olmasa bile geçenlerde Brezilya gibi bize çok uzak topraklarda yapılan bir yayın üzerinde rast geldiğim yazı ile musibetten kurtulmaya pek imkân olmadığı gerçeği bir kez daha kendini gösterdi.

Devamını oku...
 
Yarı Ömür
Pazartesi, 21 Ekim 2019

Yenilenmiş A19'un Baş BodoslamasıDünya üzerindeki en üst düzey mühendislik ürünleri olan denizaltılar; bu gerçeğe bağlı olarak geliştirme - gerçekleştirme süreçleri için çok uzun zaman isteyen, tasarımları, inşaları ve idâmeleri açısından son derece yüksek mâliyetli araçlardır. Aynı sebeplere bağlı olarak da hizmetteki araçların olabildiği kadar uzun süreler için yeterli yetenekler ile görev yapmayı sürdürebilmelerinin sağlanmasına yönelik bir eğilim de mevcuttur.

Fakat uzun ömürlerine karşın, özellikle yakın dönemde teknolojinin konuyla alâkalı muhtelif alanlarında yaşanan doğrudan ve dolaylı gelişmelere bağlı olarak, hizmetteki denizaltıların gerek tasarım, gerek yapı, gerekse donanım açısıdan emekliliklerinden önceki bir dönemde güncellenmesine ihtiyaç duyulmaktadır ki bu çalışmalar "Yarı-Ömür Yenilemesi" olarak adlandırılır, gerçi kurbağa dili konuşanlar buna böyle demiyor ama olsun, anladınız siz...

Yaftalar:
Devamını oku...
 
Refah
Cumartesi, 19 Ekim 2019

İkinci Dünya Savaşına, sonuçların belirlenmesi ve etkilerinin büyüklüğü açısından "Casuslar Savaşı" demek pek de hatalı olmasa gerek. Bu küresel çatışma esnasında gerçekleşen istihbârat faaliyetlerinin sâdece bilinenleri bile çok şaşırtıcı ayrıntılara sâhip olabilmektedir. Söz konusu harekâtların aldatma odaklı olanlarının büyük çaplıları kırktan fazladır ki bunların bir bölümü katmanlar halinde birbirleriyle bağlantılı olacak şekilde dikkâtlice örülmüş, iç içe geçmiş çalışmalardır.

Örneğin 1943'de "Barclay" adı verilen aldatma harekâtı ile almanların dikkâtlerinin müttefiklerin gerçek hedefleri olan Sicilya'dan ("Husky Harekâtı") uzaklaştırılması ve böylelikle kolayca büyük bir başarıya ulaşılması sağlanabilmiştir. Barclay'in alt bölümlerinden en önemlisi ve bu aldatma kurgusunun temelini oluşturan çalışma ise "Mincemeat Harekâtı" idi.

Devamını oku...
 
Pasparlak
Salı, 15 Ekim 2019

Dün, hazırlanmakta olan "Refah Faciası" hakkındaki yazı için döneme ait resmî belgeleri ararken kamuoyu tarafından "Fulbright Anlaşması" olarak bilinen vahim hâdisenin resmî belgesine [1] TBMM'nin genelağ sitesinde istemeden (ve nihâyet) denk geldim. Aslında uzun zaman önce de bu belgeyi aramış ama bir türlü bulamamıştım ve şimdi Refah'dan önce rotada küçük bir değişiklik yapmak elzem oldu.

Fulbright Anlaşmasının Resmî belgesinin ilk satırları...

Resim.1) Uzun yıllar boyunca devletin resmî görevlileri, düzenin sahipleri hatta Milli Eğitim Bakanları vs. tarafından, dalga geçer gibi, şehir efsanesi(!) olduğu iddia edilegelen 1949 tarihli anlaşmanın giriş bölümü ve ilk satırları.[1]

Devamını oku...
 
L300 için d(E) Burkulma Sonuçları - CCX ile
Cuma, 11 Ekim 2019

L300 incelemesinin bu üçüncü bölümünde denizaltı mukavim tekneleri hakkındaki deney çalışmalarında kullanılan söz konusu cisimlerin, tamamen eşdeğer ölçülere sahip haricî ve dahilî kemere yerleşimlerindeki d(E) "doğrusal-(Euler)" burkulma davranışlarının Calculix sonlu elemanlar çözücüsü ile elde edilen sonuçlarından bahsedilecektir.

İlk bölümde haricî kemereli yapının yük altındaki titreşim davranışları ve ikinci bölümde ise kemere yerleşimlerinin doğal frekans üzerindeki etkilerinden bahsedilmiş, ilâve olarak kullanılan her iki geometrinin ölçüleri verilmişti. L300 modelleri özel olarak hidrostatik yük altındayken vasatta ve kemereler arasında burkulmak üzere ölçülendirilmiş yapılardır.

Devamını oku...
 
Nasıl Bi Dümen Çevirmeli?
Çarşamba, 09 Ekim 2019

Dümenler, gemilerin güvenle ve istenilen şekilde seyir yapabilmesi için son derece önemli, hayatî unsurlardır. Bu sebeple tasarımları da çok çeşitli açılardan dikkât ister örneğin hidrodinamik açıdan bakıldığında; gövde-dümen, pervane-dümen etkileşimleri gibi ayrıntılar da dümenin yapısından bağımsız olmalarına rağmen tasarımın başarılı olabilmesi için gözardı edilemeyecek kadar önemlidir. Kullanım alanlarına ve ihtiyaçlarına bağlı olarak dümenlerin mekanik nitelikleri de gâyet hassas ve zorlu mühendislik problemleri sunabilir.

Çalışmada kullanılan muhtelif dümen kesitleri

Resim.1) Burada yapılacak hesaplamalı incelemeler için seçilmiş, gemi dümenleri açısından önemli sayılabilecek bâzı kanat kesitleri.

Devamını oku...
 
Ordo Classem Ab Chao
Pazartesi, 23 Eylül 2019

Bir tahminde bulunmak gerekirse; bu yazıyı okumaya çalışanların yaklaşık %49'u ne denmek istendiğini hiçbir şekilde anlayamayacak, yaklaşık %37'si kısmen ucundan ama büyük ölçüde tersinden anlayacak ve inanmayacak, kabaca %13'ü anlayacak ama vaziyet icâbı inkâr etmesi gerektiği için öyle yapacak ve geriye kalan helâlinden yaklaşık %'1 ise çok iyi anlayacak ki işte sadece o birkaç kişi için yazmaya değerdi. İkinci itici etken olarak denilebilir ki; mîzan kurulup hesap görüldükten sonra defter elime iskeleden verildiğinde, hiç olmazsa üzerinde ilâve olarak bir de "dilsiz şeytan" yazmamasını sağlayabilme yönünde küçücük bir ümitten de bahsedilebilirdi.

"Eski Türklerle komşu olup sürekli geçimsizlik ve savaşlar yüzünden tedirgin olan Çinliler, istihbârâtı çok önemsemişti... Çinliler casuslarını daha çok din görevlilerinden seçiyorlardı. Gök Tanrı'yı kutsal sayan topluluklara kendi inançlarını benimsetmek isteyen Çinliler ... tapınaklarda yetişen din adamlarını bu topraklara göndermeye başlamışlardı. Bu gezginci ajan rahipler hem misyonerlik yapıyor hem de edindikleri bilgileri yetkililere veriyorlardı."

Devamını oku...
 
İç Kemere / Dış Kemere
Salı, 17 Eylül 2019

Denizaltıların temel yapılarını meydana getiren mukavim tekneler, cidarlarını destekleyen kemerelerin yerleşim düzenlerine göre iki temel alt başlıkta ele alınabilir; iç kemereli ve dış kemereli olarak. Bütün tek cidarlı denizaltılar için kemereler (mecburen) içeridedir. Çift cidarlı denizaltılar ise tasarımcılara daha geniş yerleşim seçenekleri sunarlar ki bu tür denizaltılarda yerine ve ihtiyaca göre kemerelerin içe ve/veya dışa yerleştirilebilmeleri söz konudur. İkinci seçeneğin sağlayabildiklerinden yararlanabilmek için kimi zaman yarı-çift cidarlı tasarımlar da üretilmektedir.

Kullanılan L300 deney modellerinin kesit ölçüleri

Resim.1) Çalışmada kullanılan L300 deney modellerinin dış kemere (üst) ve iç kemere (alt) durumuna göre eksensimetrik kesitleri ve temel (mm) ölçüleri. İki kesit alan olarak eşdeğerdir.

Devamını oku...
 
Rota Nasıl Verilir?
Pazar, 15 Eylül 2019

Rota Nasıl Verilir?Aslına bakılırsa yazının başlığına rağmen burada pek de rota verme gibi geniş bir konu ele alınacak değil, eğer bahsi geçecek kitaptan numune olarak yapılacak birkaç cümlelik alıntı hâriç tutulursa...

Yanda kapağı görülen kitabı bulabilenler o konuya da doğrudan girebilir fakat buradaki asıl mesele; basıldığı tarih itibarı ile dil, daha doğrusu Türkçe denizcilik dili ve yakın tarih dilimi içinde geldiği acı noktayı göstermeye yönelik nirengi noktalarından birini koymaktan ibâret olacak.

"M. Hayreddin Kaliçun tarafından yazılan ve 1938'de yayınlanan otuziki sayfalık bu küçük kitap bilhassa yazıldığı dönemin denizci dilini göstermesi açısından da önemli bir belge olarak değerlendirilebilir. Eğer fırsat olur da bu konu devam ettirilebilirse; ondört sene sonra Türkiye'nin Natoya girmesiyle başlayan sürecin (diğer hususlar yanında) denizci dili üzerindeki tahrip edici etkisi ve daha 1960'larda, yeni düzenin dile ve bu kök üzerinden ilgili herşeye ne seviyede bir hasar verdiği benzer örneklerle gösterilmeye çalışılacak. Neyse şimdilik lâfı daha fazla uzatmadan eserden küçük birkaç alıntıyı [sarı] sunmak gerekirse:

"Eğer ıskarça bir limanda iseniz; ilk rotanızı hazır edin, serbest sahaya çıkar çıkmaz da gemiyi bu cihete çevirin; artık bundan sonra da hem katiyetle bir mevki tayin hem de rota vaziyetini tashih ve tanzim edin."

"Muztar kalmadıkça veya lüzum görülmedikçe; geminin çektiği suya ve seyrettiği sür'ate göre muayyen bir kulaç hattından içeri girmeyin. En iyisi de 15 milden aşağı sür'atlerde eğer geminiz büyük ise; 10 kulaç, küçük ise 5 kulaç hattından daha fazla sahile sokulmayın."

"İskandilleri az olan ve kulaç hatları gösterilmemiş bulunan sahillere; alelhusus nehir, ırmak ve dere ağızlarına; bir dereceye kadar da münhat arazi kıyılarına pek fazla takarrub etmeyin."

"Geminizin pek ziyade hırpalanacağı veya yolunun pek çok azalacağı, sert rüzgâra ve kalın dalgaya karşı seyir müddeti - kıymet ve ehemmiyeti nisbetinde - ya sabit kalacak veya cüz'i uzayacak bir şekilde zikzak rotalarda dolaşmak veya saçak altına sokulmak suretile gemiyi yıpratmamaya ve sür'atini azaltmamaya dikkât edin."

"Geminizin sür'ati pek az ise veya ağır bir yedek çekmekde ise; veyahut gayet uzun bir mesafe geçilecek ise veya gayet uzun bir müddet seyredilecek ise; akıntı ve anafor cereyanlarından azamî derecede istifade etmeğe, daha olmazsa bunların makûs terislerini asgarî bir hadde indirmeğe dikkât edin."

"Okyanos rotalarının; dairei azime kavislerinden ziyade; umumî akıntılara ve daimi rüzgârlara; alelhusus mevsimlerin seyrusefere daha müsaâdekâr olabileceği sahalara göre bittecrübe tesbit edilmiş vaziyetlerde olduğunu unutmayın."

"Açık bir denizde ve uzun bir rotada seyirinizi kontrol için; rasadlarınızı kemere cihetinde ve omurga istikametinde kalan yıldızlardan yapın."

"Yelkenli gemilerin seyirlerinde nazarı dikkâde alınması lâzımgelen, hava ve denizin bazı hususiyetlerine zamimeten; gemilerin sancak ve iskele konturalarındaki asgarî orsa zaviyeleri; şiddeti ve istikameti sabit bir rüzgâr önündeki seyir cihetlerine nazaran sür'atleri ve düşmeleri; tramolaları bocalamaları ve saire ve saire gibi bir takım gemicilik kabiliyetlerinin de bilinmesi icab edeceği tabidir."

"Fırtınalı havalarda, dalgaların yuvarlanışı ile teknenin salınışı birleşik bir hal aldığı ve bu suretle gemi, gittikçe artan şiddetli ve imtidatlı yalpalarla devrilecek gibi fena vaziyetlerde kaldığı taktirde; ya sür'atinizi biraz arttırın veya rotanızı biraz değiştirin..."

Bu kitaba bir sahafta denk gelmiştim, elimdeki sadece birinci bölüm ve muhtemelen devâmı da mevcut. Eğer bir arama motorundan yardım istenirse bugünlerde aynı kitabı satan bir iki sahaf daha bulabilmek de mümkün gözüküyor...

 
SDLS07-89
Cuma, 13 Eylül 2019

Kısa süre önce bahsi geçen, halka şeklindeki mesnetli bir levhanın doğal frekanslarının Elmer'in güncel cidar çözücüsü ile incelenmesinin devamı olarak, bu kez çift yönlü eğriliğe sâhip bir yapı olan küre üzerinde, benzer ikinci bir deneme daha yapılması uygun oldu. Böylece söz konusu çözücünün yeteneklerinin biraz daha iyi anlaşılabilmesi mümkün olacaktı.

Burada küre için kullanılan beş farklı hesaplama örgüsünün ElmerGUI içindeki görünüşleri

Resim.1) SDLS07-89 çalışması için "tam küre" için Gmsh ile elde edilen beş farklı çözünürlükteki 2B cidar elemanlarından oluşan hesaplama örgülerinin ElmerGUI içinde görünümü.

Küre üzerinde düzenli örgü oluşturabilmek için gereken betik daha önce verilmişti ve oradaki yarım küre aynalanarak tam küre edildi. Eleman sayılarının çözüm hassasiyeti üzerindeki etkisini anlayabilmek için de beş farklı ölçü kullanıldı; söz konusu betik üzerinde her eğri için düğüm sayısını tanımlayan "ds" değişkeni kullanılarak (1x) için kenar başına 6 düğüm (beş eleman) 2x için 12 düğüm (onbir eleman) vs. şeklinde. Tabii oradaki yarıçap değişkeni (r0) da buradaki ihtiyaca göre değiştirildi. Söz konusu betiğin son bölümüne nasıl bir ilâve yapılaması gerektiği ve Elmer için örgü ithalinin nasıl yapılacağı ise önce bölümde açıklandığı gibidir.

Önişlem için ihtiyaç duyulan tüm veriler aşağıdaki gibidir:

  • Yarıçap = 2,5m
  • Et Kalınlığı = 0,1m
  • Esneklik Katsayısı = 200e09Pa
  • Poisson Oranı = 0,30
  • Yoğunluk = 7.800kg/m3

Burada elde edilecek hesaplamalı çözümlerle karşılaştırılacak olan Afnor verisini teşkil eden nazarî çözüm yöntemi için [2] incelenebilir.

mod Afnor 1x 2x 3x 4x 5x
1 237,45 243,34 238,51 237,76 237,51 237,40
6 285,85 298,05 285,82 284,01 283,43 283,17
13 305,24 334,50 310,80 307,37 306,27 305,78
22 324,17 372,95 333,03 327,48 325,70 324,92
33 346,76 408,23 359,89 351,48 348,82 347,65
derece (p) - 1 1 1 1 1
eleman (404) - 250 1.210 2.890 5.290 8.410
süre (sn) - 1,22 2,48 7,06 17,14 32,21
bellek (MB) - 15 50 181 352 579
hata (%)
- %8,881 %1,916 %0,717 %0,326 %0,159

Çizelge.1) Beş farklı örgü ve birinci derece 404 cidar elemanları ile elde edilen serbest titreşim modlarının (Hz) özeti. Hata oranları beş mod için elde edilen oranların ortalamasıdır ve hata oranları alaçka frekanstan yükseğe doğru hafifçe artma eğilimdedir.


Görüldüğü gibi, önceki çalışmada düz levha üzerinde elde edilen sonuçlara nazaran burada çok daha düşük hata oranları gerçekleşmiştir. Sonraki safhalarda bu cidar çözücüsünü burkulma açısından değerlendirmek de düşünülebilir.

♦ Kaynaklar

1. Guide de validation des progiciels de calcul de structures - Afnor Technique, 1990, Société Française des Mécanicien
2. Code_Aster - SDLS07 - Modes Propres d'une Enveloppe Sphérique, 2015, Nicolas Brie
3. Elmer genelağ sitesi - http://www.elmerfem.org
 
Üç Eğilimeğrisi
Pazartesi, 09 Eylül 2019

Adının da işâret ettiği (Gnu's Not Unix!) üzere açık-kaynak hareketinin eski (1986) ve köklü yazılımlarından olan gnuplot, temel olarak komut satırından idâre edilen fonksiyon/veri çizim programıdır. Sâhip olduğu yetenekler sebebiyle dünya çapında bilim/mühendislik camiası tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır, fakat Türkiye açısından aynısını ifâde etmek biraz zordur, zirâ pencereci ve de tencereciyiz biz...

Bu yazılımı, ilgilenebilecek olan gençlere ve geleceğin mühendis adaylarına biraz tanıtabilmek için birşeyler söylemek icâb ediyordu. Uygulamalı bir örnek verebilmek için de ilgi çekici olabilecek bir konu gerekliydi. Bu doğrultuda sitenin gidişâtı ile de bağlantılı "takviyesiz silindirik kabukların burkulması" hakkında yayınlamış bir veri dizisi gâyet uygun gözüküverdi.

Önce unutmadan söz konusu veriye erişim sağlayalım:

♦ uçbirim:
wget http://alarga.uskudar.biz/dosyalar/noktalar.dat.tar.gz

İçeriğine bakıldığında görülebileceği gibi elimizde çeşitli yarıçap/kalınlık oranları için elde edilmiş denel burkulma yükü değerlerinin analitik çözüme oranlarını gösteren (x;y) düzeninde verilmiş ve boşluk/sekme ile ayrılmış 314 satır veri mevcut.

Devamını oku...
 
SDLS04-89
Cumartesi, 07 Eylül 2019

Geçtiğimiz Nisan ayında Elmer'in 8.4 sürümünün yayınlanmasıyla birlikte, diğer bâzı yenilikler ve iyileştirmeler yanında bu zamana kadar eksikliği hissedilen iyi bir cidar çözücüsü yönünde önemli bir adım da atılmış oldu. Söz konusu çözücünün yeteneklerini kavrayabilmek için ilk olarak halka şeklinde ince bir levhadan müteşekkil olan bir yapının doğal frekanslarının incelenmesi ve yöntem doğrulanması çalışmaları için hazırlanmış olan Afnor SDLS04/89 [1] tercih edildi.

Devamını oku...
 
BaşlangıçÖnceki 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 SonrakiSon

Telif Hakkı © 1997-2024 [uskudar.biz]
- sürüm 6.0.0 - Bütün Hakları Saklıdır.
Kullanım şartları için tıklayın!